Conscripția Contelui Antal Cziráky din Transilvania (1819–1820): Diferență între versiuni
| Linia 17: | Linia 17: | ||
# Parcelele de teren existente în hotarul localității și cum sunt folosite.<blockquote>''Ezen Helységben hány puszta telkekk vagynak, azok miolta, miokbol és kikk által használtattnak?''</blockquote> | # Parcelele de teren existente în hotarul localității și cum sunt folosite.<blockquote>''Ezen Helységben hány puszta telkekk vagynak, azok miolta, miokbol és kikk által használtattnak?''</blockquote> | ||
# Pădurile și drepturile de folosire.<blockquote>''Vallyon a szolgálo emberek az erdölést ugy használhattyák é hogy abbol kereskedhessenek is, és továbbá az uraságnak a Helység határán kívűl lévő erdejét használhattyák é és végre a telkeknek szabad ell adása és vevése szokásban van é?''</blockquote> | # Pădurile și drepturile de folosire.<blockquote>''Vallyon a szolgálo emberek az erdölést ugy használhattyák é hogy abbol kereskedhessenek is, és továbbá az uraságnak a Helység határán kívűl lévő erdejét használhattyák é és végre a telkeknek szabad ell adása és vevése szokásban van é?''</blockquote> | ||
=== Partea a doua: lista capilor de familie === | |||
Capii de familie apar în patru tabele. | |||
==== 1. Conscriptio <s>Oppidi, vel</s> Posse'''ſ'''sionis ''[Numele Localității]'' Urbarialis ==== | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din stânga | |||
! rowspan="4" |''№'' | |||
! rowspan="4" |NOMINA et COGNOMINA | |||
! rowspan="4" |Se'''ſs'''ionis qualitas | |||
! rowspan="4" |Capacitas Fundi Intravillani metretarum Viennensium. | |||
! rowspan="4" |Se'''ſ'''sionales Terrae arabiles Jugerorum. | |||
! colspan="3" |Se'''ſ'''sionalia prata | |||
|- | |||
|semper | |||
|raro | |||
|nunquam | |||
|- | |||
| colspan="3" |falcabilia. | |||
|- | |||
| colspan="3" |Jugerorum | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din dreapta | |||
! rowspan="4" |In Praedio | |||
! rowspan="4" |'''Titulo Seſsionalium usuatae Terrae arabiles. Jugerorum''' | |||
! colspan="3" |Prata | |||
Titulo Se'''ſ'''sionalium usuata. | |||
|- | |||
|semper | |||
|raro | |||
|nunquam | |||
|- | |||
| colspan="3" |falcabilia. | |||
|- | |||
| colspan="3" |Jugerorum | |||
|} | |||
Capii de familie apar în patru categorii: ''Comitis'' (nobilii), ''Colonorum'' (țăranii dependenți), ''Inquilinorum'' (jelerii) și ''Sub-Inquilorum''. | |||
==== 2. '''Connotatio Vinearum. Posseſsionis ''[Numele localității]'' <s>vel Oppidi</s> / ad Dominum ''[numele proprietarului]'' spectantis''' ==== | |||
{| class="wikitable" | |||
! rowspan="3" |Nrô. | |||
! rowspan="3" |'''In Promontorio ''[Numele]''''' | |||
'''Nomina et Cognomina''' | |||
!Capacitas. | |||
! rowspan="3" |'''Quid abinde praestatur?''' | |||
|- | |||
|Jugera. | |||
|- | |||
|Nrô. | |||
|} | |||
==== 3. Conscriptio Extirpaturarum <s>Oppidi vel</s> Po'''ſſ'''e'''ſſ'''ionis ''[Numele Localității]'' ==== | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din stânga | |||
! rowspan="4" |''№'' | |||
! rowspan="4" |Nomina et Cognomina | |||
! rowspan="2" |Terrae Arabiles | |||
! colspan="6" |ab his Præ'''ſtabant hactenus annue''' | |||
! colspan="5" |ab iisdem nunc præ'''ſtant annue''' | |||
|- | |||
| colspan="2" rowspan="2" |In parata Pecunia | |||
| colspan="2" |In Robottis | |||
| rowspan="2" |In Naturalibus | |||
| rowspan="2" |velaliis | |||
| colspan="2" rowspan="2" |In parata Pecunia | |||
| colspan="2" |In Robottis | |||
| rowspan="2" |In Naturalibus | |||
|- | |||
|Juger. | |||
|Jugalisbus | |||
|Manualibus | |||
|Jugalisbus | |||
|Manualibus | |||
|- | |||
|Nro. | |||
|fl. | |||
|xr. | |||
| colspan="2" |Dies. | |||
|T. | |||
|T. | |||
|fl. | |||
|xr. | |||
| colspan="2" |Dies. | |||
|T. | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din dreapta | |||
! | |||
! rowspan="3" |Jugera Pratorum | |||
! colspan="6" |ab his praestabant hactenus annue | |||
! colspan="6" |ab iisdem nunc præ'''ſtant annue''' | |||
|- | |||
| rowspan="2" |velaliis | |||
| colspan="2" rowspan="2" |In parata Pecunia | |||
| colspan="2" |In Robottis | |||
| rowspan="2" |In Naturalibus | |||
| rowspan="2" |velaliis | |||
| colspan="2" rowspan="2" |In parata Pecunia | |||
| colspan="2" |In Robottis | |||
| rowspan="2" |In Naturalibus | |||
| rowspan="2" |velaliis | |||
|- | |||
|Jugalisbus | |||
|Manualibus | |||
|Jugalisbus | |||
|Manualibus | |||
|- | |||
|T. | |||
|Nro. | |||
|fl. | |||
|xr. | |||
| colspan="2" |Dies. | |||
|T. | |||
|T. | |||
|fl. | |||
|xr. | |||
| colspan="2" |Dies. | |||
|T. | |||
|T. | |||
|} | |||
==== 4. '''Conscriptio et Investigatio - Fundorum Censualisticorum Anna ''1820'' per nos Infrascriptos peracta.''' ==== | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din stânga | |||
! rowspan="4" |Subnumeris | |||
! rowspan="4" |'''Nomina et Cognomina''' Incolarum Censualisticorum spectantium ad Dominium | |||
! rowspan="4" |Quorum tenuta extant in Possessione, et possi dentur per Domesticum vel Extraneum | |||
! rowspan="3" |Terrarum Arabium | |||
! rowspan="3" |Pratorum | |||
! rowspan="3" |Pascetorum | |||
! rowspan="3" |Sylvarum | |||
! rowspan="3" |Paliseriorum | |||
! colspan="4" |a quibus annuum | |||
|- | |||
| colspan="4" |In | |||
|- | |||
|Parata | |||
| | |||
|Vecturis, vel Aratris | |||
|Laboratoribus Pedestribus | |||
|- | |||
|Jug. | |||
|Jug. | |||
|Jug. | |||
|Jug. | |||
| | |||
|fl. | |||
|xr. | |||
| colspan="2" |Numero | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+pagina din dreapta | |||
! colspan="7" |Censum solvunt | |||
! colspan="3" |Legitimatio Possessorii | |||
|- | |||
| colspan="7" |In Naturalibus | |||
| rowspan="3" |Ex Productione Lillerarum Sub Nris | |||
| rowspan="3" |Ex propria recognitione praehabiti ex beneplacito Dominali de anno in annum Possessorii | |||
| rowspan="3" |Nulia Litterarum Pro- ductione, aut ex beneplacito Dominali Possessorii recognitione accendente investi- gandum an haec tenuta ex fundis allodialibus, Vel ex Desertis et quo anno enitis promanent, et quanto tempore per Censualisitas possideantur. | |||
|- | |||
| colspan="2" |Vini | |||
|Triticei | |||
|Milii | |||
|Avenae | |||
|Caponum | |||
|Pulli | |||
|- | |||
|Cup | |||
|Pin | |||
|Me | |||
|tre | |||
|tae | |||
|Nrô. | |||
|Nrô. | |||
|} | |||
== Referințe == | == Referințe == | ||
<references /> | <references /> | ||
Versiunea de la data 10 august 2024 08:39
Conscripția czirákyană a fost inițiată de administrația imperială austriacă în Transilvania pentru a reglementa raporturile dintre proprietarii nobiliari și iobagi.[1]
Conținutul
Conscripția este structurată în trei părți. Prima parte conține răspunsurile la nouă întrebări în limbile maghară și română.[2] Partea a doua este o listă a capilor de familie cu sesiile lor. A treia parte conține comentariile și obiecțiile proprietarilor de terenuri, precum și beneficiile și obligațiile localității identificate în interogatoriul de la prima parte.
Partea întâi: interogatoriul
Întrebările sunt redactate în limba maghiară, iar răspunsurile sunt consemnate în două coloane. Cea din stânga este scrisă în limba maghiară, iar cea din dreapta într-o transcriere fonetică a limbii române folosind regulile de pronunție a limbii maghiare.
- Urbariumul precedent.
Exemplu de răspuns din satul Sânpetru Almașului:[3]Vallyon és minémü Urbárium vagyon ma follyamatban, és az miolta hozattatott bé?
Exemplu de răspuns din satul Cupșeni:[4][5]Urbárium nits pune á=mu nám ávut, nyits á mu nu avém.
(Urbarium nici până acum n-am avut, nici acum nu avem.) - Tributurile și serviciile datorate de țărani proprietarilor și de când sunt practicate.
Ahol pedig most semmi Urbarium nintsen az adozások és a szolgálatok a parasztoktól az azok eránt költ edgyezések szerént vétettenek é fell, vagy pedig az ez eránt költ edgyezések mitölfogva kezdöttek és vétettekbé? Vallon a mostani Contractusok vagy Urbarium elött másak nem voltanak é és ha voltanak azok millyenek voltak, és amostani kötelezésbéli szokás mikor kezdödött el?
- Taxele percepute și cum sunt colectate.
Ahol semmi urbárium vagy edgyezés nintsen a bévett szokás szerént valo adózások miben állanak, és azok mikor és mi módon hozattak bé?
- Sarcinile și beneficiile localității.
Egygyenként ezen Helységnek minémü terhei és hasznai vagynak?
- Pajiștile și locurile de păscut.
Egy egész telken lako Colonusnak hány és millyen szánto, és kaszállo réttyei vagynak és mindenik hold föld hány bétsi mérön, és vallyon a kaszállo réten leheté sarjutis tsinálni?
- Zilele de muncă datorate de șerbi cu mâinile și cu vitele.
Eddig elé külön külön minden szolgálo ember hány napi szolgálatott tett, és azokat hány jármos marhával tette, továbbá a menetelek és a jövetelek szolgálattyokban belé tudattaké vagy nem?
- Dijmele în natură și dările în bani percepute de stăpânii de moșie.
Vallyon az urbarialis dézma vagy ahol eddig szokásban volt a kilentzed miolta és nevezetesen mikből adatott, és vallyon ezen tized vagy kilentzed adása más uradalmakban szokásban vagyoné? Effelett a parasztok ezenkivül más dáciák szine alatt a földös uraknak esztendönként mit adtanak és nevezetesen amit a földös úr ezen szin alatt kész pénzül vagy naturaban töllök fell vett mikböl állott?
- Parcelele de teren existente în hotarul localității și cum sunt folosite.
Ezen Helységben hány puszta telkekk vagynak, azok miolta, miokbol és kikk által használtattnak?
- Pădurile și drepturile de folosire.
Vallyon a szolgálo emberek az erdölést ugy használhattyák é hogy abbol kereskedhessenek is, és továbbá az uraságnak a Helység határán kívűl lévő erdejét használhattyák é és végre a telkeknek szabad ell adása és vevése szokásban van é?
Partea a doua: lista capilor de familie
Capii de familie apar în patru tabele.
1. Conscriptio Oppidi, vel Posseſsionis [Numele Localității] Urbarialis
| № | NOMINA et COGNOMINA | Seſsionis qualitas | Capacitas Fundi Intravillani metretarum Viennensium. | Seſsionales Terrae arabiles Jugerorum. | Seſsionalia prata | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| semper | raro | nunquam | |||||
| falcabilia. | |||||||
| Jugerorum | |||||||
| In Praedio | Titulo Seſsionalium usuatae Terrae arabiles. Jugerorum | Prata
Titulo Seſsionalium usuata. | ||
|---|---|---|---|---|
| semper | raro | nunquam | ||
| falcabilia. | ||||
| Jugerorum | ||||
Capii de familie apar în patru categorii: Comitis (nobilii), Colonorum (țăranii dependenți), Inquilinorum (jelerii) și Sub-Inquilorum.
2. Connotatio Vinearum. Posseſsionis [Numele localității] vel Oppidi / ad Dominum [numele proprietarului] spectantis
| Nrô. | In Promontorio [Numele]
Nomina et Cognomina |
Capacitas. | Quid abinde praestatur? |
|---|---|---|---|
| Jugera. | |||
| Nrô. |
3. Conscriptio Extirpaturarum Oppidi vel Poſſeſſionis [Numele Localității]
| № | Nomina et Cognomina | Terrae Arabiles | ab his Præſtabant hactenus annue | ab iisdem nunc præſtant annue | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| In parata Pecunia | In Robottis | In Naturalibus | velaliis | In parata Pecunia | In Robottis | In Naturalibus | |||||||
| Juger. | Jugalisbus | Manualibus | Jugalisbus | Manualibus | |||||||||
| Nro. | fl. | xr. | Dies. | T. | T. | fl. | xr. | Dies. | T. | ||||
| Jugera Pratorum | ab his praestabant hactenus annue | ab iisdem nunc præſtant annue | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| velaliis | In parata Pecunia | In Robottis | In Naturalibus | velaliis | In parata Pecunia | In Robottis | In Naturalibus | velaliis | |||||
| Jugalisbus | Manualibus | Jugalisbus | Manualibus | ||||||||||
| T. | Nro. | fl. | xr. | Dies. | T. | T. | fl. | xr. | Dies. | T. | T. | ||
4. Conscriptio et Investigatio - Fundorum Censualisticorum Anna 1820 per nos Infrascriptos peracta.
| Subnumeris | Nomina et Cognomina Incolarum Censualisticorum spectantium ad Dominium | Quorum tenuta extant in Possessione, et possi dentur per Domesticum vel Extraneum | Terrarum Arabium | Pratorum | Pascetorum | Sylvarum | Paliseriorum | a quibus annuum | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| In | |||||||||||
| Parata | Vecturis, vel Aratris | Laboratoribus Pedestribus | |||||||||
| Jug. | Jug. | Jug. | Jug. | fl. | xr. | Numero | |||||
| Censum solvunt | Legitimatio Possessorii | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| In Naturalibus | Ex Productione Lillerarum Sub Nris | Ex propria recognitione praehabiti ex beneplacito Dominali de anno in annum Possessorii | Nulia Litterarum Pro- ductione, aut ex beneplacito Dominali Possessorii recognitione accendente investi- gandum an haec tenuta ex fundis allodialibus, Vel ex Desertis et quo anno enitis promanent, et quanto tempore per Censualisitas possideantur. | ||||||
| Vini | Triticei | Milii | Avenae | Caponum | Pulli | ||||
| Cup | Pin | Me | tre | tae | Nrô. | Nrô. | |||
Referințe
- ↑ Liviu Botezan. Importanța conscripției Czirákyene pentru studierea sesiilor iobăgești și a obligațiilor țăranilor aserviți din Transilvania, între 1820–1848. Anuarul Institutului de Istorie “George Bariţ”, seria Historica 41: 41–84. Cluj-Napoca, 2002.
- ↑ Tibor Besze. Jobbágyélet az egregy és az almás vidékén 1820-ban. Acta Academiae Paedagogicae Agriensis, Sectio Historiae XXXVI (2007) 169-192
- ↑ Arhivele Naţionale ale Ungariei (Magyar Nemzeti Levéltár). Conscriptio Czirákyana (F 52). Vol. 3: Comitatul Dăbâca (3. kötet: Doboka megye). Budapesta, 1819–1820.
- ↑ Arhivele Naţionale ale Ungariei (Magyar Nemzeti Levéltár). Conscriptio Czirákyana (F 52). Vol. 3: Comitatul Solnocul Interior (3. kötet: Belső-Szolnok vármegye). Budapesta, 1819–1820.
- ↑ Maria Roșca-Rosen. Conscripţiile comunei Cupşeni din anii 1785-1785 şi 1820. Acta Musei Napocensis X. Muzeul de Istorie al Transilvaniei, Cluj-Napoca, 1973.